Okunusu:


MÂNÂSI

"De ki: Siginirim Rabb'ina nâsin. Melikine nâsin. Ilâhina nâsin; serrinden o sinsi vesvâsin. Ki, fiskos eder sinelerinde (1) nâsin; gerek cinden (olsun o sinsi) gerekse insden."

Tefsir- Bundan evvelki, sûre her seyin, gece ve gündüz, her zaman insana âriz olabilecek açik serlerinden Allâh'a siginmak lâzim oldugunu bildiriyordu. Bu sûrede ise, gözle görülmeyen, elle tutulmayan gizli serlerden ve gizli kuvvetlerden de korunmak ve Allâh'a siginmak lüzumû bildiriliyor. Izah edelim:

Nâs, insan demektir. Rabb, duygusu olmayan maddedin canli insanlar yaratip onlari birçok nimetleriyle terbiye eden, halden hale geçirip yetistiren, besleyip büyüterek kemâle erdiren ulu yaratici (Allah) demektir.

Melik; kemâle eren insanlarin hepsini hükmü altinda tutan, hayatî islerini kudreti ile tedbir eden, onlarin üzerinde hükümlerini, iradelerini diledigi gibi yürüten yaratan, rizk veren ve öldüren hâkim demektir.

Ilâh, sonsuz kudreti ve büyüklügü ile insanin kalbinde yasayan ve kendisinden baskasina tapmak câiz olmayan hak Ma'bud, Allâhu Teâlâ Hazretleridir. Binaenaleyh Rabb, Melik, Ilâh her üçünden maksat Allâhu Teâlâ'dir. Her biri insanin muhtelif hâline nazaran ayri mânâlara isârettir.

Allah yalniz insanlarin degil, her seyin Rabbi, Meliki ve Ilâhidir. Fakat bunun böyle oldugunda sasiran ve sapitan yalniz insanlar oldugu için, nâsin Rabbi, nâsin Meliki, nâsin Ilâhi denilmistir. Binaenaleyh nâsin tekrar olunmasinda yüksek bir hikmet ve belâgat vardir.

Vesvâs; vesvese veren, insanin içine kötü seyler getiren, bagrinda yavas yavas kötülük fisildayan, fiskos eden demektir.

Hannâs; geri geri çekilip sinen, aldatmak ve hak yolundan geriletip fenaliga sürüklemek için sinsi sinsi çalisan, sinerek firsat kollayan vesvese kaynagi demektir.

Cin; gizli olan ve göze görünmeyen mahlûktur. Ins de bildigimiz insanlar demektir. Bunlarin her ikisinin vesvese ve fiskosundan Allâh'a siginmak lâzim geldigi bize talim olunmustur.

Simdi sûrenin mânâsini söyle genisletebiliriz:

"Habîbim de ki: Ister göze görünmeyen varliklardan, ister insanlardan olup da aldatmak, hak yolundan geriletip fenaliga sürüklemek için insana gizli gizli vesvese veren; insanin içinde fiskos eden, hep fenaya çagiran sinsi, geriletici ve kötülük kaynaginin serrinden insanlari yaratip terbiye eden; halden hale geçirip kemâle erdiren; onlarin hepsi üzerinde mutlak hâkim olan, sonsuz kudret sahibi hak Ilâh, Allâhu Teâlâ'ya siginirim. Rabbim! Senin iraden disinda hiçbir sey yoktur ve olamaz. Beni bunlarin serrinden, bunlarin dediklerine uymaktan, çagirdiklari kötü yollara gitmekten koru!"

Bundan evvelki sûrede korunulmasi lâzim gelen ve serlerinden Allâh'a siginilmasi emir olunan dört sey, görünür seylerdendi. Bu sûrede korunulmasi emir olunan sey göze görünmeyen ve insanin içine atilan bir vesvesedir. Insanin içine sokulan gizli bir fiskostur. Fakat, bunun tehlikesi daha büyüktür. Insan, hayatinin her dakikasinda bundan korunmak zorundadir.

Disardan gelecek olan bir ser, bir fenalik ne kadar büyük zarar dogursa, insana ne kadar aci, elem ve iztirap verse yine sebebiyet vermedikçe, onun ruhunu kirletemez. Allâh yaninda sorumlulugu icap ettiremez. Çünkü istiyerek yaptigi bir sey degildir. Imanina, îtikadina, ibâdetine bir eksiklik vermez; Allah yolundan geriletemez.

Fakat kötü arkadaslar, seytanlar ve nefsanî arzular yüzünden ugrayacagimiz zararlar böyle degildir. Gerek insan seytani, gerek göze görünmeyen seytanlar ve nefsanî meyiller yavas yavas, sinsi sinsi kalbe soktuklari kötü hâtiralarla, vesvese ve fiskoslariyla insanin ruhunu kirletir, insani hak yolunda ilerlemekten alikor. Aklini ve fikrini çelerek îman ve îtikadini bozar, sirf hayvânî ve geçici zevklerle oyalar. Bunlar, fertlerin gönüllerinde, insan cemiyetlerinin aralarinda, yahut Allâh'i unutanlarin gögüslerinde, sezilir sezilmez, fiskos eder gibi, yavascadan gicikliyarak kötü telkinler yapar, fena fena temayüller uyandirir ve böylece akil ve fikrini çeler, türlü türlü fenaliklara düsürür. Allah yoluna gitmekten, insanlik gayesine ermekten alikor, nihayet din ve îmandan çikarir, ebedî helâke sürükler. Gerek görünerek ve gerek hiç görünmeden insanlarin kalbine vesveseler atan, kötülükler telkin eden bu seylerin serrinden Allâh'a siginmak ve içimize böyle kötü bir hatira ne taraftan gelirse gelsin ona uymamak, o sesin çagirdigi tarafa gitmemek ve o aldatici fiskoskalara uymaktan kendisini korumasi için daima Allâh'a yalvarmak gerekir.

Iste bu sûrenin bize talim eyledigi gerçek budur.